โยเซ็ฟ เม็งเงอเลอ ([ˈjoːzɛf ˈmɛŋələ] ( ฟังเสียง); 16 มีนาคม ค.ศ. 1911 – 7 กุมภาพันธ์ ค.ศ. 1979) ยังเป็นที่รู้จักกันคือ เทวทูตแห่งความตาย(German: Todesengel)[1] และ เทวฑูตสีขาว (ภาษาเยอรมัน: der Weisse Engel or Weißer Engel),[2] เป็นเจ้าหน้าที่หน่วยเอ็สเอ็ส (ชุทซ์ชทัฟเฟิล) และนายแพทย์ในช่วงสงครามโลกครั้งที่สอง เขาได้เป็นที่จดจำมากที่สุดสำหรับการปฏิบัติหน้าที่ในค่ายกักกันเอาชวิทซ์ ที่เขาได้ทำการทดลองที่ร้ายแรงต่อนักโทษและเป็นสมาชิกทีมแพทย์ที่คัดเลือกเหยื่อเพื่อทำการสังหารในห้องรมแก๊ส เมื่อกองทหารโซเวียตได้กวาดพื้นที่ผ่านโปแลนด์ทำให้เม็งเงอเลอต้องย้ายไป 280 กิโลเมตร(170 ไมล์) จากเอาชวิทซ์ไปยังค่ายกักกันโกรส-โรเซิน เมื่อวันที่ 17 มกราคม ค.ศ. 1945 เพียง 10 วันก่อนที่กองทัพโซเวียตเดินทางมาถึงเอาชวิทซ์ก่อนสงคราม เม็งเงอเลอได้รับปริญญาเอกสาขามานุษยวิทยาและการแพทย์และเริ่มต้นอาชีพในฐานะนักวิจัย เขาได้เข้าร่วมพรรคนาซีในปี ค.ศ. 1937 และเอ็สเอ็สในปี ค.ศ. 1938 เขาได้รับมอบหมายเป็นเจ้าหน้าที่แพทย์สนามของกองพัน เมื่อสงครามโลกครั้งที่สองเริ่มขึ้น จากนั้นก็ได้ถูกย้ายไปประจำการในค่ายกักกันนาซีในช่วงต้นปี ค.ศ. 1943 และรับหน้าที่ในเอาชวิทซ์ ซึ่งเขาได้เห็นโอกาสที่จะทำการวิจัยทางพันธุกรรมในมนุษย์ การทดลองของเขาได้เน้นไปที่ฝาแฝดเป็นหลักโดยไม่คำนึงถึงสุขภาพหรือความปลอดภัยของเหยื่อ[3][4]หลังสงคราม เม็งเงอเลอได้หลบหนีไปยังอเมริกาใต้ เขาเดินเรือไปยังอาร์เจนตินาในเดือนกรกฎาคม ค.ศ. 1949 ซึ่งได้รับความช่วยเหลือโดยเครือข่ายอดีตสมาชิกเอ็สเอ็ส ตอนแรก เขาอาศัยอยู่ในและบริเวณรอบๆ กรุงบัวโนสไอเรส จากนั้นก็หลบหนีไปยังปารากวัยในปี ค.ศ. 1959 และบราซิลในปี ค.ศ. 1960 ตลอดเวลาที่ผ่านมาได้ถูกตามล่าโดยเยอรมนีตะวันตก อิสราเอล และนักล่านาซี ไซมอน วีเซนธัล ที่ต้องการจะจับกุมเพื่อนำตัวไปขึ้นศาลในฐานะอาชญากรสงคราม เม็งเงอเลอได้หลบหนีรอดจากการถูกจับกุม แม้ว่าจะมีการร้องขอให้ส่งผู้ร้ายข้ามแดนโดยรัฐบาลเยอรมนีตะวันตกและปฏิบัติการลับโดยสำนักข่าวกรองอิสราเอล มอสซาด เขาจมน้ำเสียชีวิตในปี ค.ศ. 1979 ภายหลังจากทุกข์ทรมานในขณะที่ว่ายน้ำออกนอกชายฝั่งเบอร์ติโอกา และถูกฝังศพด้วยชื่อปลอมคือ โวล์ฟกัง แกร์ฮาร์ด[2] ซากศพของเขาได้ถูกขุดขึ้นมาและได้รับการยืนยันโดยการตรวจสอบทางนิติเวชในปี ค.ศ. 1985